عمر مفید یک ساختمان به چه عواملی بستگی دارد؟
هر سازه ای در طول زمان دستخوش تغییر قرار می گیرد. عواملی چون بلایای طبیعی، جنگ و … می تواند موجب فرسایش و تخریب سازه ها شود.
کیفیت مصالح مورد استفاده می تواند تاثیر زیادی در بقا و عمر مفید یک سازه داشته باشد.
در این مقاله به عومل موثر در تعیین میزان عمر مفید یک ساختمان می پردازیم.
عمر مفید چیست؟
مدت زمانی که یک ساختمان از نظر فنی و ایمنی طبق استاندارد های جهانی، قابلیت استفاده داشته باشد، به عنوان عمر مفید یک ساختمان تلقی می شود.
چه عواملی در تعیین میزان عمر مفید یک ساختمان دخیل هستند؟
پاسخ به این سوال نیازمند بررسی دقیق تمام عوامل موثر در ساختمان سازی است که در ذیل به آن اشاره خواهیم کرد.
رطوبت
یکی از عواملی که باعث کاهش عمر مفید یک ساختمان می شود، رطوبت است.
رطوبت از طریق نفوذ به پی و کف باعث از بین رفتن استحکام و مقاومت ساختمان می شود. همچنین رطوبت ناشی از بارش باران به سقف و بدنه ی ساختمان آسیب وارد می کند و موجب از بین رفتن مقاومت مصالح به کار گرفته شده در سازه می شود.
آب های زیرزمینی در دراز مدت موجب از بین رفتن استحکام اسکلت ساختمان شده و از عمر مفید سازه می کاهد.
ساختمان های آجری متحمل خسارت بیشتری می شوند. به همین علت توصیه می شود سطح آجر ها را با گچ و رنگ بپوشانید.
نکته ی دیگر اینکه در کلان شهر ها، بارش باران های اسیدی که از آلودگی هوا نشئت می گیرد، موجب تخریب دو چندان مصالح مورد استفاده در سازه ها شده و عمر مفید ساختمان را کاهش می دهد.
اختلاف دمای شب و روز
یکی دیگر از عواملی که در کاهش عمر مفید یک ساختمان موثر است، اختلاف دمای شب و روز است.
اگر دمای جسمی را بالا ببریم، اندکی به حجم آن افزوده می شود، در عین حال اگر دمای آن را کاهش دهیم شاهد کاهش حجم آن خواهیم بود. اگر به صورت مداوم دمای جسمی را بالا و پایین ببریم، بسته به میزان انعطاف آن سبب کاهش مقاومت آن می شویم.
شب و روز هم همین بلا را بر سر مصالح ساختمانی می آورند.
اختلاف دما موجب ترک خوردگی و شکاف می شود که در لایه های سطحی مصالح قابل مشاهده است.
برای حل این مشکل باید به ضریب انبساط مصالح مورد استفاده داخل و خارج ساختمان توجه کنیم.
ضریب انبساط تمام مصالح مورد استفاده باید تقریبا همسان باشند.
ضرایب انبساط مصالحی چون شیشه، آهن، سیمان، بتن، آجر و ماسه دارای تفاوت زیادی است که استفاده از آن ها همراه با هم در دراز مدت سبب فرسایش و تخریب آن ها می شود.
این مطلب برای ساختمان های احداث شده در مناطق کویری بسیار حیاتی است چرا که میزان اختلاف دما در شب و روز بیشتر از مناطق دیگر است.
ساخت و ساز نامتناسب با شرایط آب و هوایی
اگر ساختمان ساخته شده بر اساس شرایط اقلیمی حاکم در محل احداث ساخته نشده باشد، موجب کاهش عمر مفید ساختمان می شود.
هر سازه باید متناسب با میزان بارندگی، رطوبت، باد، دما و شرایط اقلیمی دیگری که در آن محل حکم است ساخته شود.
به طور مثال: به علت بالا بودن میزان بارندگی در شمال، سقف خانه ها را به صورت شیب دار می سازند تا از ورود رطوبت باران به داخل خانه جلوگیری شود.
مصالح مورد استفاده و زمین محل احداث
همانطور که در بالاتر گفته شد، مصالح مورد استفاده و همچنین زمین محل احداث ساختمان تاثیر زیادی در عمر مفید یک ساختمان دارند.
اگر خاک محل احداث یا مصالح مورد استفاده در پی سازه مرغوب نباشد، موجب نشست ساختمان و کاهش شدید عمر مفید آن می شود. زمین های رسی به هیچ وجه مکان مناسبی برای ساختمان سازی نیستند.
بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه
از دیگر عوامل کاهش عمر مفید یک ساختمان، عوامل و بلایای طبیعی است.
زلزله، سیل، سونامی، آتش سوزی، جنگ و … از این دسته عوامل اند.
هرکدام از این عوامل ممکن است پیش بیاید و عمر مفید ساختمان را کاهش دهد.
مهندسین سازه و مهندسین ناظر باید بتوانند با همکاری اقلیم شناسان، به پیش بینی بلایای طبیعی و ساخت سازه های مقاوم در برابر این عوامل بپردازند.
کشور ژاپن به دلیل زلزله خیز بودن، خانه هایی می سازد که می توانند تا 9 ریشتر زلزله را تحمل کنند.
