پرکاربردترین مصالح ساختمانی کدام‌اند؟
در عصر حاضر، با توجه به افزایش جمعیت و نیاز روز افزون جامعه انسانی به مسکن، باعث ایجاد بازار رقابتی شدید، جهت طراحی و ساخت خانه هایی با دوام و اقتصادی شده است.
می توان گفت به همین علت در سال‌های اخیر، صنعت ساخت‌وساز دچار تحول عظیمی شده است. در واقع، امروزه مهندسین در تلاش‌اند تا در جهت افزایش ایمنی ساختمان‌ها و ایمن ساختن جان آدمی، استحکام سازههای خود را بالا ببرند. در ساختمان‌سازی یکی از شایع‌ترین راه‌های رسیدن به مقاومت قابل قبول، استفاده از مقاطع فولادی و انواع آهن آلات است.
مقاطع فولادی دارای انواع مختلفی بوده، این مقاطع بنا به ویژگی هایی که دارند در موارد مختلفی اعم از طراحی تیر و ستون، ساخت چهارچوب در و پنجره، پشت کناف‌ها و نورپردازی‌ها و… به کار گرفته می‌شوند. در این مقاله سعی کرده‌ایم به بررسی مهم‌ترین و پرکاربردترین مقاطع ساختمانی از جمله تیرآهن، قوطی پروفیل، ورق و… پرداخته و پس از شرح ویژگی هر یک از آن ها، نگاهی به کاربردهایشان در صنعت ساختمان‌سازی بیندازیم.
کاربرد میلگرد در کجاست؟
میلگردها جزء پرکاربردترین مصالح فولادی و شناخته شده‌ترین در آهن آلات ساختمانی هستند به طورکلی، این نوع از آهن آلات به دو صورت ساده و آجدار تولید و به بازار عرضه می‌شوند. البته لازم به ذکر است که میلگرد آجدار آن بسیار پرکاربرد تر از نوع ساده آن است، به طوری که در بیش از ۹۰ درصد مواقع، میلگرد مصرف شده در ساختمان سازی، مربوط به نوع آجدار آن است. به دلیل کاربرد و نقش مهمی که این نوع از آهن آلات در صنعت ساختمان‌سازی دارند، آنها را در سه نوع مختلف، با مقاومت کششی و مقاومت تسلیم متفاوتی طراحی و تولید می‌کنند.
از انواع میلگرد‌های آجدار می‌توان به A۲، A۳، A۴ اشاره کرد. همچنین شایان ذکر است که گرید A۱ را با نام میلگرد ساده می‌شناسند. در خرید میلگرد باید توجه داشته باشید که استاندارد آن، تعیین‌کننده نوع آج، جنس، نوع کاربرد و همچنین میزان قیمت است. در حقیقت، در ساختمان‌های بتنی، برای تقویت بتن، و بالا بردن استحکام و مقاومت سازه، به خصوص در بحث کشش و تنش، از میلگرد استفاده می‌شود. این مقاطع فولادی در قطرهای مختلفی ساخته می‌شوند که در نام‌گذاری آنها از فی استفاده می‌شود. به عنوان مثال از عدد میلگرد ۸ می‌توان به قطر آن پی برد.
مهم‌ترین کاربرد‌های میلگردها چیست؟
آرماتور بندی
برای تقویت بتن در سازه‌ها میلگردها را با سیم به هم متصل می‌کنند که به آن آرماتور بندی گفته می‌شود. این کار در حقیقت به منظور تقویت استحکام ساختمان انجام می‌شود. آرماتور بندی، هم در پی و فونداسیون و هم در تیر به ویژه در ستون کاربرد دارد.
خاموت
شاید بتوان گفت یکی از اصلی‌ترین موارد استفاده از میلگردها، استفاده از آن به عنوان خاموت است. در حقیقت خاموت، به آرماتورهای عرضی که به دور آرماتورهای طولی و اصلی بسته می‌شوند، می‌گویند. امروزه در بیشتر پروژه‌ها و طراحی ساختمان‌ها با قاب خمشی متوسط، چه در ستون و چه در تیر از میلگرد ۱۰ استفاده می‌شود.
شبکه‌بندی و فونداسیون
میلگردها، به صورت آرماتور، برای شبکه بندی پی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین یکی دیگر از مهم‌ترین کاربرد آنها در فونداسیون، اجرای رابیتس جهت جلوگیری از ایجاد درز ساخت در بتن است.
تیر و ستون
در حقیقت به دلیل آنکه بیشتر وزن ثقلی ساختمان بر این دو عضو وارد می‌شود، این اجزا بیشتر تحت تاثیر بار‌های لرزه‌ای قرار می‌گیرند. به همین دلیل بالا بردن استحکام و مقاومت آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در واقع در سازههای بتنی، پیش از بتن ریزی تیر و ستون ها، آرماتوربندی و خاموت‌گذاری را انجام داده، و سپس بتن ریزی شروع می‌شود. استفاده از آرماتور ها، به دلیل افزایش مقاومت در سازههای بتنی انجام می‌شود.
سقف طبقات
نقش میلگرد ها، در اجرای سقف طبقات نیز بسیار پر رنگ است. از آنجا که طبقات تحت اثر نیروهای خمشی قرار می‌گیرند و بتن توانایی تحمل این کشش را ندارد، برای جلوگیری از فروپاشی آن، این مقاطع فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موضوع در سقف‌های تیرچه بلوک و همچنین در دال‌های یک طرفه و دال‌های دو طرفه بیشتر مورد توجه است.
به طور خلاصه می‌توان چنین عنوان کرد که نوع آجدار این نوع از آهن آلات، در انواع مختلف و با قطر متفاوت، در آرماتور بندی استفاده شده و در اجزای مختلفی به ویژه فونداسیون، تیر، ستون و سقف به کار گرفته می‌شوند، تا بتن را در تحمل نیروهای خمشی، برشی و کششی یاری رسانده و باعث افزایش دوام و استحکام سازه شوند.
تیرآهن در کجا به کار می‌آید؟
یکی دیگر از مهم‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی، تیرآهن است که وظیفه اصلی آن کنترل تنش‌ها و تحمل بار ساختمان است. از این مقاطع فولادی به طور عمده در ساخت سازههای فولادی استفاده می‌شود و حجم استفاده از این محصول به اندازه‌‌ای بالا است که قیمت آن، تاثیر زیادی در قیمت تمام شده ساختمان دارد.
تیرآهن اغلب به دو شکل H شکل و I شکل ساخته شده و دارای دو بخش کلی، بال و جان است. در واقع منظور از بال، لبه و کناره‌های تیرآهن و منظور از جان، بخش اصلی یا همان قسمت میانی آن است. به طور کلی ۳ مدل مختلف برای این مقاطع فولادی در نظر گرفته می‌شود و هر کدام در بخش‌های خاصی از ساختمان به کار گرفته می‌شود. در ادامه انواع تیرآهن و کاربرد آنها را شرح می‌دهیم.
تیرآهن بال نیم پهن موازی (IPE)
این نوع تیرآهن جزو پرمصرف‌ترین و پر تیراژ‌ترین انواع تیرآهن‌ها در ایران محسوب می‌شود و دارای سطح مقطعی به شکل حرف I انگلیسی است. این مقاطع فولادی ضخامت‌های متفاوتی دارد و با شماره گذاری، از هم تفکیک می‌شوند. به عنوان مثال تیرآهن ۱۴ یکی از پر کاربردترین مقاطع فولادی در ساختمان‌سازی است.
تیرآهن بال باریک شیبدار (INP)
این مدل شبیه مدل IPE است و تقریبا کارایی یکسانی دارند. در این مدل ضخامت در طول بال ثابت نیست و رفته رفته کاهش می‌یابد.
تیرآهن بال پهن موازی یا هاش (IPB)
سطح مقطع این نوع تیرآهن H شکل بوده و میزان مقاومت و تحمل بار بیشتری درمقایسه با سایر انواع دارد.
کاربرد تیرآهن‌ها بسیار وسیع است. از جمله مهم‌ترین کاربرد آنها می‌توان به استفاده از آنها در طراحی تیر و ستون و سقف اشاره کرد. در طراحی ستون، می‌توان از دو عدد IPE، به طوری که یا آنها را کنار هم قرار داده و به هم بچسبانیم و یا میان آنها فاصله معینی تعیین کرده و با استفاده از ورق‌های آهنی بهم جوش دهیم، استفاده کرد.
به عنوان مثال با بهره گیری از دو عدد تیرآهن ۱۶، می‌توان به یک مقاومت مطلوب و ایمن در تیرهای میانی رسید. در طراحی ستون، از تیرآهن H شکل نیز استفاده می‌کنند. در بیشتر مواقع از آن به عنوان ستون‌های قطر بزرگ استفاده می‌کنند که علاوه بر افزایش استحکام و مقاومت، قابلیت اجرای ستون یکپارچه را دارد. در این حالت طول ستون به گونه‌ای طراحی می‌شود که از سقف طبقه بالا بیرون زده و به ستون طبقه بعدی وصل می‌شود.
علاوه بر طراحی ستون، این مقاطع فولادی کاربرد فراوانی در نقش تیر در ساختمان‌ها ایفا می‌کنند. به طوری که تیرهای اصلی، شاه تیر، تیرک‌های میانی، تیرهای باریک کرومیت و خرپا همگی از تیرآهن ساخته می‌شوند. عموما در تیرهای خارجی از تیرآهن ۱۸ استفاده می‌شود. برای تیرهای داخلی، بنا به دلایل و محدودیت‌های معماری و اجرایی، ضخامت کمتری در نظر گرفته می‌شود. همچنین این مقاطع فولادی در ساخت تراس، سقف سوله، انبار و … کاربرد دارند. قوطی هایی که در ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند
به پروفیل‌های تو خالی که به شکل مقطع مستطیلی و یا مربعی ساخته می‌شوند، قوطی پروفیل گفته می‌شود. این محصول به دلیل ویژگی هایی نظیر مقاومت بالا، کیفیت سطحی و جوش پذیری خوب و در عین حال فرم و شکل پذیری مناسب از جمله پرکاربردترین مصالح مورد استفاده در ساختمان‌سازی است.
با اینکه استفاده از این مقاطع فولادی، در سازههای بتنی امکان‌پذیر نیست، اما می‌توان در سازههای فلزی، بدون هیچ مشکلی از این مقاطع استفاده کرد و استحکام سازه را بالا برد. کاربرد قوطی پروفیل در ساختمان‌سازی به علت استحکام، خاصیت شکل پذیری و قابلیت جوش پذیری بسیار بالا رایج است. لازم به ذکر است این مقاطع فولادی عموما در ساخت درب و پنجره‌های فولادی استفاده می‌شود.
امروزه پروفیل درب و پنجره، در بازار یکی از پر فروش‌ترین مقاطع فولادی محسوب می‌شود. از قوطی پروفیل هایی که سطح مقطع کوچکی دارند در ساخت نرده‌های فلزی و نرده راه پله‌ها استفاده می‌شود. قوطی هایی که دارای سطح مقطع بزرگ هستند در ساخت ستون و اسکلت‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در هنگام خرید این مقاطع فولادی باید دقت کنید، چرا که این مقاطع دارای انواع و اشکال مختلفی بوده، که هر کدام از آنها ضمن برخورداری از ویژگی‌های خاص، کاربرد متفاوتی هم دارند.
به همین خاطر در هنگام خرید قوطی و پروفیل، بهتر است با افراد صاحب تجربه مشورت کنید و مصالح مناسبی متناسب با نیاز خود تهیه نمایید. به عنوان مثال پروفیل زد، مطابق استاندارد اروپایی طراحی شده و سایزی که برای این محصول تعریف می‌شود، بیانگر ارتفاع مقطع است. برای شرح بیشتر عدد ۱۶، نشان دهنده پروفیل با ارتفاع ۱۶ سانتی متر است.
این مقاطع فولادی، ضد رطوبت بوده و برای ساخت پوشش سقف انواع سوله‌ها، سقف سالن‌های بزرگ ورزشی، انبارهای بزرگ و یا حتی سقف پارکینگ ها، برای متصل کردن سازههای اسکلت فلزی، به کار گرفته می‌شوند. پروفیل آبرو یکی دیگر از پرکاربردترین پروفیل‌ها است که اکثرا برای ساخت درب و پنجره و استحکام فونداسیون به کار می‌رود.
اما می‌توان گفت مهم‌ترین کاربرد این مقاطع فولادی در سقف‌های شیبدار یا شیروانی‌ها است که باعث هدایت آب به سمت زمین می‌شوند. این قوطی پروفیل‌ها به خاطر قابلیتی که دارند، در مناطق پر باران بسیار محبوب هستند. همچنین از پروفیل ستونی در ساخت لوازم خانگی، تابلوهای راهنمایی و رانندگی و تبلیغاتی، لوازم تفریحی و ورزشی، تریلرها، سازه‌ها و لوازم پزشکی استفاده می‌شود.
در قیمت هر کدام از این مقاطع فولادی عوامل مختلفی موثر هستند. قیمت روز آهن آلات در بسیاری از شرکت‌ها اعلام می‌شود. برای اطمینان از یک خرید مناسب بهتر است مرجعی مانند آراد آهن انتخاب کنید. آراد آهن با چندین سال سابقه به عنوان برترین مرجع فروش انواع آهن آلات برای پروژه‌های بزرگ و کوچک شناخته شده است. این شرکت با توجه به اینکه با بسیاری از کارخانه‌های بزرگ در ارتباط است، مناسب‌ترین قیمت آهن آلات ارائه می‌دهد. شما نیز می‌توانید سفارشات خود را در این سایت ثبت کنید و درخواست خود را با مسئولان فروش در میان بگذارید.
جمع‌بندی
مقاطع فولادی از پرکاربردترین مصالح مورد استفاده در صنعت ساختمان‌سازی هستند که بنا به نوع و ویژگی هایی که دارند، در اجزای مختلف سازههای فولادی و سازههای بتنی به کار گرفته می‌شوند. همانطور که دانستید مقاطع فولادی دارای انواع مختلفی هستند و تنوع محصولی بالایی دارند. به همین جهت در هنگام خرید، مقاطع مختلفی، اعم از تیرآهن، قوطی پروفیل، ورق و… باید نهایت دقت را به کار برد. در صورت یک خرید اشتباه هزینه و زمان اضافی از شما گرفته خواهد شد. در خرید تیرآهن میزان مصرفی آن باید به صورت دقیق محاسبه شود و این تنها توسط افراد حاذق ممکن است شرکت آراد آهن با تکیه بر تجربه، مشاوره رایگان در زمینه خرید آهن آلات به شما عزیزان خواهند داد.
