ترمز گرانی مصالح ساختمانی در دست بورس کالا

نرخ فروش مسکن با توجه به ۲ عامل نرخ زمین و مصالح ساختمانی و همچنین تحت‌تاثیر سوداگری حاکم بر این بخش تعیین می‌شود. پس پارامترهای کلان اقتصادی مانند تورم نیز نقشی اساسی در تعیین نرخ مسکن دارند. در واقع مسکن در اقتصادهای با نرخ تورم بالا، ماهیت ابزاری حفظ ارزش نقدینگی را هم پیدا می‌کند.

برای پوشش دادن ریسک مسکن باید ریسک خرید مصالح ساختمانی پوشش داده شود. برخی از محصولات ساختمانی در نرخ تمام‌شده مسکن نقشی اساسی دارند که ازجمله آنها می‌توان به محصولات فولادی و فلزی، سیمان و گچ اشاره کرد. برخی از این محصولات در قالب معاملات بورس کالا عرضه می‌شوند اما برخی دیگر مانند گچ و سیمان در بازار‌های خارج از بورس خرید و فروش می‌شوند؛ بنابراین ابتدا ورود تمامی این محصولات در بورس کالا و معامله آنها در این بستر ضروری به‌نظر می‌رسد.

در طول سال‌های گذشته تلاش بسیاری برای ورود سیمان به معاملات بورس کالا انجام شد، هرچند این‌گونه اقدامات درنهایت به نتیجه نرسید و نیمه‌کاره ماند.

حال چنانچه این امکان برای سایر محصولات یادشده فراهم شود، از یک‌سو زمینه شفافیت در روند کشف نرخ این محصولات فراهم می‌شود و از سوی دیگر، امکانی برای بهره‌مندی از سایر ابزارهای مالی بورس کالا مهیا خواهد شد. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که نرخ فروش این محصولات به سبب ماهیت ذاتی آنها با نوسان همراه است. برای پوشش دادن ریسک خرید و فروش این محصولات باید قراردادهای پوشش ریسک روی مصالح ساختمانی مانند محصولات فولادی، سیمان و… تعریف شود. بورس‌های کالایی راهکارهای متعددی برای پوشش ریسک‌های افزایش نرخ دارند. سال‌هاست این راهکارها در کشورهای گوناگون استفاده می‌شود.

از جمله مهم‌ترین این راهکارها می‌توان به معامله در قالب قراردادهای فیوچرز و پرمیوم اشاره کرد؛ یعنی بسته به ماهیت کالا می‌توان از یک قرارداد استفاده کرد. تجربه بهره‌گیری از این قراردادها در بورس کالای ایران نیز وجود دارد. هرچند این معاملات هنوز در حوزه فولاد و سیمان تعریف نشده و مورد استفاده قرار نگرفته‌اند اما با توجه به وجود زیرساخت‌ها می‌توان امکان بهره‌گیری از این ساختارها را مهیا کرد.

در این معاملات، طرفین متعهد به خریدوفروش محصول در بازه زمانی و با نرخ مشخصی در زمان تحویل می‌شوند. درنتیجه دیگر تغییرات قابل‌توجه قیمت‌ها عملکرد فعالان صنعت ساخت‌وساز را متاثر نخواهد کرد؛ بنابراین می‌توان به بهبود عملکرد در این حوزه امیدوار بود. بنابراین مهم‌ترین گام برای اجرای هدف موردبحث، شناسایی کالاهای پایه‌ای در حوزه مسکن است که براساس استانداردهای جهانی پوشش ریسک آنها ممکن باشد. در پایان باید خاطرنشان کرد که بخشی از نوسانات نرخ مسکن از تغییرات نرخ مصالح ساختمانی نشأت می‌گیرد؛ بنابراین کنترل این نوسانات نقشی ویژه در تنظیم بازار مسکن ایفا خواهد کرد.