مواد و مصالح پروژه های ساخت و ساز

مصالح ساختمانی، موادی هستند که از آن ها برای احداث یک بنا استفاده می شود.

این مواد به دو دسته ی طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شوند. هرکدام از این مواد ویژگی های خاص خودشان را دارند.

افرادی که در حوزه ی ساخت و ساز فعالیت دارند، باید به خوبی این مواد را بشناسند تا بتوانند سازه ای مقاوم و مستحکم احداث کنند.

رایج ترین مصالح عبارت اند از چوب، فلز، آجر، سیمان و بتن که به دلیل مقاومت بالا و هزینه ی مناسب در پروژه های مختلف استفاده می شوند. هریک از این مصالح با توجه به ویژگی ای که دارند در قسمت های مختلف ساختمان به کار می روند.

 

برای آشنایی بیشتر با انواع مصالح ساختمانی با ما همراه باشید.

 

مصالح ساختمانی ساده و مرکب

 

مصالح ساختمانی را ازنظر جنس، به دو دسته ی ساده و مرکب تقسیم می کنند.

 

مصالح ساده

این نوع مصالح طبیعی یا مصنوعی اند و مواد تشکیل دهنده ی مشابهی دارند.

شن، بلوک، سیمان و آجر جزء این دسته به شمار می آیند.

 

مصالح مرکب

مصالح مرکب همانند مصالح ساده می توانند طبیعی یا مصنوعی باشند. در تولید آن ها از چند نوع ماده استفاد می شود.

بتن، انواع ملات و ایزوگام  نیز جزء این نوع مصالح به حساب می آیند.

 

مصالح ساختمانی پیش ساخته و درجا

هرکدام از انواع مصالح ساختمانی به شیوه ی متفاوتی تولید می شوند، اما در کل به دو دسته ی مصالح پیش ساخته و مصالح درجا تقسیم می شوند.

 

مصالح پیش ساخته

این نوع مواد در کارخانه یا کارگاه تولید می شوند و برای مصرف به محل اجرای پروژه منتقل می شوند.

از مزایای این نوع مصالح می توان به صرفه جویی در وقت و حفظ محیط زیست به وسیله ی کاهش ضایعات اشاره کرد.

البته از استفاده از این مواد معایبی هم دارد. از جمله معایب آن نیز، انعطاف پذیری کم و زمان بر بودن تولید آن هاست.

دیوار و دال بتنی پیش ساخته، پانل های گچی پیش ساخته، کاشی و سرامیک، آجر و انواع بلوک نیز، مثال هایی از این نوع مواد اند.

 

مصالح درجا

این نوع مصالح همانطور که از نامشان مشخص است، در محل اجرای پروژه های ساخت و ساز تولید می شوند و همانجا مصرف می شوند.

انواع ملات، قیرگونی درجا، اسکلت ساختمان، چهار چوب درجا، بتن درجا از این دسته اند.

 

مصالح ساختمانی و کاربرد آن ها

 

خاک رس

خاک، ترکیبی از مواد آلی و معدنی است که دراثر هوازدگی و فرسایش سنگ ها ایجاد می شود. خاک ها به دو دسته ی چسبنده و غیر چسبنده تقسیم می شوند و دارای دانه بندی ریز و درشت هستند.

اولین لایه از سطح زمین را خاک ها تشکیل می دهند که نوع آن ها به شرایط محیطی مانند آب و هوا، نوع سنگ اولیه، فعالیت موجودات زنده و منطقه ی جغرافیایی بستگی دارد.

یکی از انواع خاک ها، خاک رس است که جزء خاک های چسبنده به شمار می رود. این خاک علاوه بر استفاده های دیگر، در ساخت و ساز به کار می رود.

فرسایش سنگ های دگرگون و آذرین، خاک رس را می سازد. خاک رس، دانه های بسیار ریزی دارد که آن را کلوئید می نامند.

هنگام انتخاب این ماده برای مصرف در پروژه های ساخت و ساز باید به کیفیت آن توجه کرد.

استفاده از این خاک باعث ایجاد ثبات گرمای ساختمان  می شود.

 

کاربرد خاک رس

از این نوع خاک در تولید موادی چون آجر، سرامیک و کاشی، ملات گچ و خاک، سفته، ملات گل آهک و کاه گل استفاده می شود.

علت اصلی استفاده از این ماده، هزینه ی مناسب ، سهولت در مصرف و دیر گیر بودن آن می باشد.

 

سنگ

از گذشته تا کنون استفاده از سنگ ها برای ساخت و ساز مرسوم بوده است.

سنگ ها، مواد جامد و سختی هستند که از پیوند یک یا چند کانی تشکیل شده اند.

به طور کلی سنگ ها را به سه دسته ی سنگ های آذرین، سنگ های رسوبی و سنگ های دگرگون تقسیم می کنند.

عنصر اصلی تمام سنگ ها سیلیس است اما با توجه به شرایط شکل گیری، کانی ها و مواد تشکیل دهنده ی متفاوتی خواهند داشت.

از مزایای سنگ ها در دسترس بودن آن هاست.

 

انواع سنگ های ساختمانی

سنگ ها انواع مختلفی دارند که با توجه به مقاومت و کارایی مورد نیاز در امور گوناگون استفاده می شوند.

از جمله سنگ هایی که در طبیعت یافت می شوند، می توان سنگ گرانیت، مرمر، تراورتن، کوارتزیت، مرمریت، ماسه سنگ، گابرو و دیوریت را نام برد.

در صنعت ساخت و ساز، سنگ ها را به دو صورت طبیعی (خام) و غیر طبیعی (کار شده) به کار می برند. سنگ های رودخانه ای، لاشه ای و کوهی از جمله سنگ های طبیعی هستند.

سنگ های کارشده به سنگ هایی گفته می شود که با توجه به کاربرد خود به صورت های مختلفی بر روی آن ها کار می شود. سنگ لوحی، چند وجهی، قواره ای و دو تیشه از جمله سنگ های غیر طبیعی یا کار شده هستند.

کاربرد سنگ ها

به دلیل زیاد بودن تعداد معادن سنگ در ایران و همچنین قیمت مناسب، مقاومت بالا و در دسترس بودنشان، در اجرای پروژه های ساختمانی مختلف از سنگ ها استفاده می شود.

از جمله کاربرد های سنگ ها می توان، ساخت تونل ها، پل ها، کف سازی، پی سازی و نما سازی را نام برد.

 

چوب

چوب به عنوان یک ماده ی اولیه ی طبیعی محسوب می شود که از دل طبیعت و از تنه ی درختان به دست می آید.

چوب ها انواع گوناگونی دارند و همین امر سبب تفاوت در کیفیت آن ها می شود. یکی از عوامل موثر در کیفیت چوب، شرایط رشد آن می باشد.

 

انواع چوب

چوب ها دارای دو دسته ی طبیعی و مصنوعی اند؛

چوب درختان جنگلی از نوع چوب های طبیعی است که دارای رنگ و بافت طبیعی بوده و در انواع مختلف دیده می شوند.

چوب مصنوعی حاصل فرآوری چوب طبیعی می باشد. به دلیل  مقاومت در برابر نفوذ آب، حرارت، گرد و غبار، تنوع بالا و قیمت مناسب تر به نسبت چوب طبیعی کاربرد بیشتری دارند. از جمله نمونه های آن می توان، ام دی اف، پلی وود، نئوپان و اچ دی اف را نام برد.

 

کاربرد چوب

از چوب ها برای ساخت در و پنجره، اعضای باربر ساختمان، کفپوش، دیوار پوش، راه پله و تیر های چوبی را نام برد.

 

آجر

نوعی مواد که در ساخت و ساز پر کاربرد است که در گذشته از پختن خشت به دست می آمد. آجر را می توان از خاک رس و مواد دیگر در کوره های آجر پزی با حرارت بالا تولید کرد.

 

آجر معمولی

آجر فشاری، آجر سفید و آجر قزاقی از جمله آجر های معمولی هستند.

 

آجر سفالی

در مقایسه با آجر های معمولی وزن سبکی دارند و به دو دسته ی سقفی و دیواری تقسیم می شوند. برای سهولت در چسبیدن ملات به آجر، اصولا آجر های را به صورت سوراخ دار تولید می کنند.

 

آجر جوش

این نوع، در برابر ضربه، لب پریدگی، ساییدگی و مواد شیمیایی مقاوم است. برای مصارف ساختمانی است و نهایتا 6 درصد آب جذب می کند.

 

آجر نسوز

از مقاومت بالا در برابر حرارت برخوردار است. ماده اصلی تشکیل دهنده ی آن، خاک رس ذوب نشدنی است.

 

آجر سنگفرش

از مقاومت بالا در برابر سایش و جذب آب برخوردارند و برای سنگفرش کردن مکان های مختلف و کف سازی استفاده می شوند.

 

 

بتن

از مخلوط آّب و سیمان به دست می آید. سیمان مورد استفاده در آن از نوع پرتلند است. در انواع سنگین، سبک، متخلخل، هوادار، مقاوم، پلی مری و خود متراکم تقسیم می شوند.

برای ساخت پل ها، سد ها، کف سازی ها، تونل ها و کفپوش ها استفاده می شوند.

 

آهن آلات

این نوع مواد به دلیل مقاومت بسیار بالا و قابلیت شکل پذیری استفاده ی زیادی دارند. معمولا به صورت خالص به کار نمی روند بلکه آلیاژ های آن بیشتر مورد اقبال است.

مس، چدن، آلومینیوم و فولاد از جمله آلیاژ های آهن هستند که هرکدام کاربرد متفاوتی دارند. این مواد باعث استحکام ساختمان می شوند ولی در برابر زنگ زدگی و خوردگی ضعیف هستند.

راه چاره برای جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی، روکش هایی است که روی آن ها می کشند. از آهن آلات در ساخت انواع ابزار های ساختمانی، تیرآهن، انواع ورق ها، انواع درب، نبشی ها و انواع میلگرد استفاده می شود.

 

شیشه

ماده شفاف با قابلیت عبور نور که درمصارف ساختمانی کاربرد ویژه ای دارد.

در ساخت آن از ماسه و سیلیکات ها استفاده می شود. از جمله انواع شیشه ها می توان شیشه رنگی، دوجداره، نشکن، ضد آتش، سکوریت، خم، رفلکس و شیشه هوشمند مات شونده را نام برد.

از شیشه ها برای ساخت در و پنجره، آینه، نورگیر، کاشی شیشه ای، بلوک شیشه ای و … استفاده می شود.

 

گچ

پودری سفید رنگ و نرم است که از سایش سنگ گچ به دست می آید. از جمله انواع آن می توان گچ سفید کاری، میکرونیزه، عاج، گیپتون و گچ سیوا را نام برد.

این ماده از مصالح زود گیر است و از آن برای ساخت ملات، سفید کاری سقف و دیوار، ساخت پنل های پیش ساخته و المان های دکوراتیو استفاده می شود.

 

 

سیمان

در میان مصالح ساختمانی، سیمان بسیار پر مصرف است.

این ماده از ترکیب مواد آهکی به صورت پودری بسیار نرم به دست می آید و در انواع سیمان پرتلند، رنگی و نسوز دیده می شود.

این ماده مهم ترین عنصر در ساخت و ساز است و مصارف متعددی چون ساخت قطعات از پیش ساخته، تونل ها، پل ها و… دارد.

 

ملات

ماده ای چسبنده که از ترکیب چند ماده حاصل شده و برای به هم چسباندن مصالح مختلف به کار می رود.

ملات ها در انواع ملات آبی، هوایی و ملات های ویژه دیده می شوند.

 

 مصالح جدید

بتن اسفنجی

به دلیل داشتن حفره های خالی می توانند آب را جذب و خارج کنند. موادی نظیر خاکستربادی، گاز سیلیس و سرباره در تولید این بتن، آن را در برابر ترک خوردگی و تخریب مقاوم می کنند.

این ماده برای زیر سازی چمن ها و هدایت آب باران به سطوح زیر زمینی کاربرد دارد.

 

پانل های گچی پیش ساخته

از آن ها برای ساخت دیوار های کاذب و نوعی عایق حرارتی و صوتی استفاده می شود .

 

ورق پلی کربنات

از جنس ترمو پلاستیک هستند، ظاهرشان شبیه به شیشه است و می توانند جایگزین شیشه باشند. وزنی بسیار پایین و تنوع رنگی بالایی دارند، در برابر اشعه های مضر خورشیدی مقاوم اند، در اجرای سقف کاذب کاربرد دارند.

 

کاشی حرارتی

با تغییر دما رنگشان تغییر می کند. در حمام و آشپزخانه از آن ها استفاده می شود و نقش عایق حرارتی را ایفا می کنند و از استحکام بالایی برخوردارند.

 

شیشه مات شونده هوشمند

به منظور جلوگیری از هدر رفت انرژی به کار می روند و با توجه به نور و حرارت مورد نیاز ساختمان مات یا روشن می شوند.

 

پانل کامپوزیت آلومینیومی

شامل دو ورق آلومینیومی اند که بین آن ها را پلی اتیلن پر کرده است. در برابر حرارت، انجماد، آب و ضربه مقاوم اند و برای نماسازی گزینه ی مناسبی هستند.

 

 

قیمت مصالح ساختمانی

 

انواع مصالح بر اساس فاکتور های زیادی قیمت گذاری می شوند که عبارتند از:

 

خواص فیزیکی

جرم

حجم

چگالی

 

خواص شیمیایی

مقاومت در برابر:

مواد اسیدی

قلیایی

خوردگی

گاز ها

هوا زدگی

 

خواص مکانیکی

خاصیت ارتجاعی

خزش

مقاومت فشاری

درجه سختی

کرنش